U bent hier

Home » Definities

Hersenspoelen

afbeelding van Elze
Elze29-08-14
Her­sen­spoelen is het systematisch veranderen van iemands denken en doen. Is het met ge­weld­da­di­ge middelen en me­tho­des, op virale wijze, iemands nog te ontwikkelen of al zelf ont­wikkelde denk­­beelden, voorwaarden, ge­drags­codes en ge­woon­tes [oftewel, de – al dan niet potentiële – Ich-Volwassene van Freud en Harris], zodanig veranderen en on­der­wer­pen aan de [Über-­Ich-­Ouder] ei­sen van de familie-om­ge­vingslei­der, tot de oor­spron­kelijke identiteit is uit­gekleed en omgevormd tot een slaafse conformist [ES-Kind] van dictators. De term is in 1951 door de journalist Hunter in­ge­voerd en ont­leend aan het Chi­ne­se hsi nao, het ‘gedach­ten­her­vor­mings­pro­gramma’ dat door Chi­nese zegslieden na de machts­over­na­me door de Chi­nese Com­mu­nis­ti­sche Partij in 1949 is be­schre­ven. Uit deze be­schrij­ving heeft men 6 fasen kun­nen af­leiden. De 7e vloeit daar­uit voort.

  1. De identiteit aantasten door oproepen van mentale en licha­me­lijke span­nin­gen. Met metho­den als:

    1. Te weinig slaap en voed­sel [vergelijk de familie-slaven in Afrika en elders].
    2. Voort­du­rende ver­ne­de­rin­gen [vergelijk het sek­sisme in het Midden-Oos­ten en elders].
    3. Als num­mer aange­spro­ken wor­den [vergelijk de be­drijfs­po­li­tie­ke bu­re­au­cra­ti­se­ring en me­cha­ni­se­ring in Eu­ro­pa en elders].
    4. Abso­lu­te ge­hoor­zaam­heid [vergelijk de patriarchen-dictatuur in Azië en ­Rus­land en elders].
    5. Tijdens urenlange ver­ho­ren en ‘dis­cus­sies’ met anderen [bewakers en medegevangenen] sug­ge­re­ren dat men niet is wie men zegt te zijn [vergelijk de ka­pi­ta­listische arrogantie in Amerika en elders].
    6. Iso­le­ment [vergelijk de Abori­gi­nals in Aus­tralië, de vluchtelingen en alle unie­ke iden­ti­tei­ten te midden van dog­ma­tische fa­mi­lie-cul­tu­ren overal ter wereld].

  2. De schuld vaststellen en anderen die schuld laten bevestigen. De beschuldigingen van an­deren [mede­ge­van­genen, bewakers] wor­den vermengd met on­bewuste schuld­ge­voe­lens die iedereen wel heeft. De ge­van­gene gaat zich schul­dig voelen.

  3. Vrien­den en anderen zodanig aanklagen dat de schuld steeds ech­ter lijkt. De fase van zelf­ver­loo­che­ning ontstaat door aanklachten te­gen vrienden en anderen waardoor de schuld meer en meer waar lijkt te zijn. Dit leidt tot afzweren van men­sen en normen uit het vroegere leven. Men staat alleen.

  4. Suggereren het slachtoffer nog een kans te willen geven. De houding van bewakers en me­de­ge­van­ge­nen verandert in begrip en mildheid. De bewakers doen alsof ze het slacht­o­ffer nog een kans wil­len geven. De geïsoleerde ge­van­gene klampt zich hieraan vast. De neiging tot be­ken­nen neemt toe waardoor een gevoel van onderwerping ont­staat.

  5. Slecht gedrag koppelen aan de oorspronkelijke identiteit. De opgewekte schuld­ge­voe­lens worden gekoppeld aan de vroe­gere persoonlijkheid. De op­vat­tingen van de macht­heb­bers worden langzaam aanvaard.

  6. Een bekentenis uitlokken. De heropvoeding en gedachtenhervorming worden voltooid. Het slacht­offer leert zichzelf te veroordelen volgens de nieu­we ideologie. Dit wordt afgerond met een definitieve beken­te­nis. Het slachtoffer is be­keerd.

  7. De schuld­be­ken­te­nis blijvend implementeren door ervoor te zor­gen dat slachtoffers nooit con­tact krijgen met andere opvattingen en om­geving. [vergelijk Noord-Korea en huidige ontwikkelingen in de wereld]. 

Het hele proces duurt zo’n zes maanden tot vier jaar. Maar de hersenspoeling is niet blijvend. Alleen als slacht­of­fers hun hele leven in dezelfde omgeving blijven of na bekering en/of ontslag in een om­geving te­recht ko­men met soort­gelijke op­vat­tin­gen zijn de veranderingen in ge­drag en denk­we­reld blij­vend.
En dat is nou precies wat er gebeurt in de wereld van mooie plaat­jes. Verander bewakers in ouders, leerkrachten, be­drijfs­lei­ders en politiek­lei­ders, en me­de­ge­van­ge­nen in brussers [broers en zusters], leer­lingen, mede­wer­kers en land­ge­no­ten en vergelijk dit pro­ces eens met de klei­ne en grote wereld van gis­te­ren en van­daag.

  1. Eerst wordt je in het gezin voort­du­rend ge­her­sen­spoeld met wraakzuchtige stereo­typeringen en ver­ne­de­rin­gen als: ‘echte jon­gens’, ‘ech­te meisjes’. ‘dat wil jij niet’, ‘jij hebt niks te wil­len’, ‘dat kan jij niet’, ‘dat mag jij niet’, ‘laat mij dit maar doen’, ‘dat doe je niet’, ‘dat is niks voor jouw’, ‘zo ben jij niet’ e.d..
  2. Ver­vol­gens wordt dit waar nodig emo­tio­neel, rationeel en licha­me­lijk be­krach­tigd door nonverbale minachting, ver­ba­le ty­pe­rin­gen als ‘be­la­che­lijk’ en fysieke vernede­rin­gen en mis­han­de­lin­gen, en onder­steund door buren, vrien­den, media en ande­ren.
  3. Daar­na herhaalt het on­der­wijs dit je-macht-over-je­zelf-om-zeep-hel­pen proces en dic­teert ze dat alleen uit­verkorenen mo­gen groeien.
  4. En het bedrijfsleven en de poli­tiek completeert dat met eco­no­mi­sche en bureau­cra­tische ter­reur­me­tho­den.

Succes verzekerd.


Bron: Psychologische en­cy­clo­pe­die van van Schoo e.a.
Tekst ont­leend aan 'Een duivels di­lem­ma' [hfd. 3.2] en 'Een vat vol historie' [index].

 
← →